Menopoz Nedir?

• Menopoz:En az 12 aylık adetsiz bir dönemin takip ettiği veya her iki overin (yumurtalığın) cerrahi olarak çıkarıldığı veya harap edildiği zamandan önce görülen son adettir.

• Perimenopoz: Doğal menopoza girmeden hemen önceki dönemde görülen, değişikliklerin başladığı en az 6 yıl süren geçiş dönemidir ve menopozdan sonraki 1 yılı kapsar.

• Oluşturulan Menopoz: Overleri (Yumurtalıkları) ortadan kaldıran veya overlere ciddi olarak hasar veren tıbbi tedaviler veya cerrahi bir müdahale sonucu ortaya çıkan menopozdur.

• Prematür (Erken) Menopoz: 40 yaş ve öncesinde görülen menopoz.

• Postmenopoz: Menopoz sonrasındaki yıllar.

Menopozun Fizyolojisi
Yumurtalık folliküllerinin kaybı, yumurtalık hormon üretiminde yavaş bir azalmaya yol açar ve bu durum da adetin kesilmesi ve çocuk sahibi olma yeteneğinin kaybıyla sonuçlanır. Genellikle bir hormon olan FSH 40’dan fazla olarak ölçülür.
Kilo alımı, deri ve saç değişiklikleri, kuru göz sendromu, vajinal kuruluk, kemik kaybı gibi vücut değişiklikleri görülür.

Menopoz Tedavisi

• Menopoza bağlı şikayetler (Ateş basması, terleme, çarpıntı, uyku bozukluğu, dikkat dağınıklığı, cinsel isteksizlik)

• Postmenopozal kadınlarda oluşan osteoporoz, kalp ve damar hastalıkları (koroner kalp hastalığı, inmeler, venöz tromboemboliler (VTE)), diabetes mellitus, ruh durumu, depresyon, idrak eksikliği ve demans gibi nedenler için menapoz tedavisi başlatılabilir.

Kadının kar-zarar durmuna göre tedavinin bireyselleştirilmesi ve tedavinin; formülleri, veriliş yolları, tedavinin zamanlaması önemlidir.

Sonuçlar ve Öneriler

• Hormon tedavisinin (HT) kullanımında tedavinin bireyselleştirilmesi kilit öneme sahiptir. Kadının sağlığını, yaşam önceliklerinin kalitesini ve bunlar kadar venöz tromboz riski, koroner arter hastalığı (KAH) riski, inme ve meme kanseri gibi kişisel risklere göre tedavi bireyselleştirilmelidir.

• Tedavi için önerilen süre kombine östrojen-progesteron tedavisi ve östrojen tedavisi için değişiklik göstermektedir. Östrojen-progesteron tedavisi için kullanım süresi, 5 yıllık kullanımla gelen artmış meme kanseri ve artmış meme kanserinden ölüm riski ile sınırlanmıştır.

• Östrojen tedavisi ortalama 7 yıllık kullanımda ve 4 yıllık takip sürecinde daha avantajlı bir kar-zarar profiline sahiptir ve bu durum östrojen tedavisinin kullanım süresinde daha fazla esnekliğe olanak sağlamaktadır.

• Östrojen tedavisi vulvar ve vajinal kuruluk belirtilerinin en etkin tedavisidir. Sadece vajinal şikayetlerinin var olduğu durumlarda düşük doz, lokal vajinal Östrojen tedavisi önerilmektedir.

• Hormon tedavisi için uygun olan ve prematür veya erken menopoza giren kadınlar en az ortalama doğal menopoz yaşına (51 yaş) gelinceye kadar’ Hormon tedavisini kullanabilirler. Daha uzun kullanım, şikayetlerin varlığına göre düşünülebilir.

• Hem transdermal (cilt üzerine yapıştırılan) hem düşük doz oral östrojen standart dozdaki oral östrojene göre venöz tromboemboli ve inme riski ile daha az ilişkilidir.

• Farklı hormon tedavisi formülasyonlarının, farklı kullanım yollarının ve farklı uygulama zamanının farklı etkiler yarattığını gösteren birçok kanıt toplanmış durumdadır. Kişisel bir kar-zarar profili oluşturmak herhangi bir hormon tedavisi formülasyonunu kullanmayı düşünen her kadın için gereklidir. Bir kadının hormon tedavisi kullanma isteği kişisel durumuna, özellikle menopozal şikayetlerinin şiddetine ve bu şikayetlerin yaşam kalitesi üzerindeki etkisine bağlı olarak değişecektir.

• 50-59 yaşları arasındaki genç menopozdaki sağlıklı bir kadın için hormon tedavisi kullanımı ile ilgili belirtilmesi gereken mutlak riskler düşüktür. Buna karşın, uzun dönem hormon tedavisi kullanımı ve ileri yaşta hormon tedavisi başlanması çok daha büyük riskler ile ilişkilidir.

• Östrojen tedavisi ve Östrojen-Pogesteron tedavisi için önerilen kullanım süreleri farklıdır. Östrojen tedavisi’ nin daha avantajlı bir güvelik profili olduğu için yan etkilerin ve risk faktörlerinin yokluğunda daha uzun süreli kullanım için düşünülebilir. Prematür (erken) menopozdaki kadınlar artmış osteoporoz ve belki kardiyovasküler riske sahiptirler ve genellikle bu kadınların ortalama yaşlarda menopoza giren kadınlara göre daha kuvvetli şikayetleri olmaktadır. Bundan dolayı, bu genç kadınlarda HT tedavisine ortalama menopoz yaşına kadar devam edilmesi ve bu yaşta tedavinin tekrar değerlendirilmesi önerilmektedir.