İlk Adet Görme (Menarş)

Kız çocuklarının ergenliğe girdiğinin en önemli belirtilerinden olan ilk adet görme (menarş), aslında ergenlik gelişmelerinin başladığı zamandan yaklaşık bir yıl sonra yaşanır. 10 yaş civarındaki kız çocuklarında folikül uyarıcı hormon ve lutein hormonunun artış göstermesi ve bununla birlikte östrojen hormonunun da artması ergenlik dönemine özgü fiziksel, biyolojik ve ruhsal değişikliklere yol açmaktadır. İşte bu değişikliklerin ilk olarak ortaya çıktığı dönemi takip eden bir yılın sonunda menarş adı verilen ilk adet kanaması olur. Normal sağlık koşullarındaki kız çocukları 12-13 yaşlarında adet görmeye başlamaktadırlar. Ancak 17-18 yaşına kadar adet görmeyen kız çocuklarında gecikmiş menarş, 10 yaşından önce adet gören kızlarda da erken menarş durumundan bahsedilmektedir. Gecikmiş menarş ya da erken menarş durumlarının her ikisi de doktor muayenesi gerektirmektedir. Çünkü her iki durumda da yolunda gitmeyen bir şeylerin varlığından, hormonal bozukluklardan şüphe edilebilmektedir.

İlk adet görme yaşı, dönemi neye göre değişir?

İlk adet görme yaşını belirleyen etkenler; ailenin genetik özellikleri, bölgesel özellikler, beslenme koşulları şeklinde sıralanabilmektedir. Örneğin güneş ışığına çok fazla maruz kalan sıcak ülkelerde genç kızlar çok erken dönemde adet görürlerken, ekvatora yakın ülkelerde ya da soğuk yerlerde çok daha geç adet görmektedirler. Bunun yanında beslenme konusunda sorun yaşamayan, biraz kilolu kızların daha erken adet gördükleri de bilinmektedir. Çünkü kız çocuğunun adet görmeye başlaması için vücut kilo ve yağ oranının belli bir seviyeye ulaşması gerekmektedir. Vücut yağlanması kilosunun % 20’si civarında olmayan kız çocuklarında adet dönemi başlamayabilir. Türkiye’de kız çocuklarının ilk adet görme yaşları ortalama 14 yaş civarıdır.

Ergenlik Aşamaları hangi sırayla ilerler?

Ergenlik döneminde artan cinsiyet hormonlarının etkisi ile büyüme hızlanmaktadır. Kız çocukları ergenliğe girerken ortalama 11-12  yaşlarında boyları uzar ve göğüslerinde küçük tomurcuklanmalar başlar. Başlangıçta meme gelişimi asimetrik olabilir. Bunu takip eden süreçte genital bölgede ve koltuk altında kıllanmalar meydana gelir. Bunların ardından yaklaşık 13-14 yaşlarında da ilk adet görme (menarş) gerçekleşir.

Erken menarş neden kaynaklanır ve nelere sebep olabilir?

Erken menarş, genetik, sosyolojik özelliklerden, hormonal bozukluklardan kaynaklanıyor olabilir. İlk adetini 10 yaşından önce gören kız çocuklarının boyları yeterince uzamaz, fiziksel gelişimleri daha yavaştır ve toplum içinde daha çekingen ve içine kapanık olurlar. Erken menarştan kast edilen adet kanamasının ilk olarak geldiği yaştır. Sonrasında 1-2 yıl düzensiz olarak görülen adet kanamalarının, belli bir sistematiğe oturması zaman almaktadır. İlk kez adet kanaması görülen yaş 10 yaşın altındaysa erken menarştan ve bunun olumsuz etkilerinden bahsedilebilir.

Gecikmiş menarş neden kaynaklanır ve nelere sebep olur?

Gecikmiş menarş, yani ilk adetini 16 yaş ve sonrasında görme durumu da; genetik, sosyolojik özellikler ya da hormonal bozukluklardan kaynaklanabilmektedir ve kesinlikle doktor tarafından incelenmesi gereken bir olaydır. Gecikmiş menarş durumunda kız çocuklarında ikincil cinsiyet özellikleri olan tüylenme, boy uzaması ve göğüs büyümesi, gelişimi konuları da ayrıca takip edilmelidir. Adet görme yaşı ve dönemi söz konusu olduğunda ikincil cinsiyet özellikleri geliştiğinde, ilk adet kanası için 15 yaşın sonuna kadar endişelenmeye gerek yoktur. Ancak hem kıllanma, memelerde büyüme, boy uzaması gibi özellikler 14 yaşına kadar gözlenmiyor hem de adet kanaması olmuyorsa ciddi bir problemin varlığından endişelenmek gerekir.